بررسی و تحلیل ابتکارات مرثیه‌سرایان اردو

چکیده به نظر برخی از محققان و نقادان شبه قاره،‌‌ در میان انواع ادبی منظوم اردو، «مرثیه» یک نوع ادبی به‌شمار می‌‌رود که از مرثیة عربی و حتی فارسی مستقل است. درحقیقت، نوحه‌خواندن در سوگواری کسی که از دنیا رفته، در بین تمام ملت‌‌ها، وجود داشته و دارد؛ و البته بر اساس تفاوت‌‌های فرهنگی ملت‌‌ها ابراز این تأثرات نیز متفاوت است. در ادبیات فارسی و اردو، مرثیة شهدای کربلا به‌دلیل تقدس دینی شکل خاصی به ‌خود گرفته است. مرثیه‌سرایان اردوزبان، به‌‌ویژه شاعران پرآوازه‌‌ای چون میرانیس و میرزا دبیر، در پیشرفت آن تلاش زیادی کردند؛ به‌طوری‌ که بیش‌تر‌‌ محققان و منتقدان اردوزبان به اهمیت ادبی مرثیه‌‌های آن‌ها معترف‌اند. اجزائی که آنان به مرثیه افزودند، علاوه‌بر القای غم و رنج، به‌دلیل داشتن حالت‌‌های دیالوگی و نمایش‌نامه‌‌ای، خواننده و شنونده را به خود جلب می‌‌نماید. افزودن بخش‌‌های جدید و اجزای متنوع، چون «بَین»، «شهادت»، «رزم» و غیره در قالب ترکیب‌‌بند مسدّس، گونه‌‌ای ادبی را پدید آورد که فقط شاعران ‌‌بلندمرتبه توانستند در این‌ حوزه آثاری باارزش پدید آورند. بررسی ابتکارات و اقدامات شاعرانی از این دست، چگونگی و اهمیت مرثیه در زبان اردو را مشخص می‌‌سازد.